جوان آنلاین: چالش‌های پایتخت یکی‌دو تا نیست؛ کلانشهری که از نگاه رئیس‌جمهور امکان ادامه بقا در آن وجود ندارد، اما انگار قاطبه مردم کشور با آقای رئیس‌جمهور هم‌نگاه نیستند چراکه آنطور که استاندار تهران می‌گوید تراکم جمعیتی تهران ۲۱برابر میانگین کشوری است! فشار و بار این جمعیت متراکم بدیهی است کمر پایتخت‌نشینان را خم کند و انواع و اقسام چالش‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را در این کلانشهر به‌وجود بیاورد. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها معضل کمبود آب است، آن هم در پنجمین سالی که آسمان خست به خرج داده و خشکسالی ادامه‌دار شده است. حالا آنطور که استاندار تهران می‌گوید فقط با ۲۰درصد صرفه‌جویی در مصرف آب می‌توانیم از بحران کمبود آب عبور کنیم، البته دولت هم برنامه‌هایی دارد و بناست آب سد طالقان را به تهران انتقال دهد.
«امکان ادامه بقای تهران به‌عنوان پایتخت وجود ندارد. بر اساس گزارش‌های کارشناسی، فرونشست زمین در برخی مناطق به ۳۰ تا ۴۰سانتیمتر در سال رسیده است و این یک فاجعه بزرگ برای کشور محسوب می‌شود» این جمله‌ای است که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور حدود دو هفته پیش در دیدار اعضای جبهه اصلاحات ایران مطرح کرد.
رئیس‌جمهور با اشاره به چالش‌های اساسی تهران به عنوان پایتخت کشور گفت: «از روز نخست ورود به دولت، درباره موضوع انتقال پایتخت پیشنهاداتی مطرح کردیم، اما برخی به جای توجه به واقعیت‌ها، شروع به انتقاد از مواضع دولت کردند، در حالی که از نظر علمی و کارشناسی، امکان ادامه بقای تهران به‌عنوان پایتخت وجود ندارد. بر اساس گزارش‌های کارشناسی، فرونشست زمین در برخی مناطق به ۳۰ تا ۴۰سانتیمتر در سال رسیده است و این یک فاجعه بزرگ برای کشور محسوب می‌شود.» با تمام این چالش‌ها، اما تهران هر روز بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود و تراکم آن ۲۱ برابر متوسط تراکم کشور است؛ عدد و رقمی که بی‌نیاز از استدلال و دلیل و منطق، چالش‌های این کلانشهر کشور را به تصویر می‌کشد.
۲۱ برابر تراکم جمعیت کشور در پایتخت
براساس نخستین طرح جامع تهران در سال ۱۳۴۹ با ۲میلیون‌و۷۰۰هزار نفر جمعیت حدود ۱۸۰کیلومترمربع وسعت داشت، اما اکنون براساس برخی آمار‌ها وسعت این استان به بیش از ۷۵۰کیلومترمربع رسیده است و هر روز بارگذاری‌های جمعیتی در یکی از نقاط آن شکل می‌گیرد. در حال حاضر تهران بیش از ۱۵میلیون نفری چنان جمعیتی را در خود جای داده که انگار هر روز وسعت آن بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود، این نوع بارگذاری جمعیتی که این استان را در برگرفته است نه تنها روش مناسبی برای وسیع شدن چنین کلانشهری نیست بلکه مشکلات و چالش‌هایی بزرگ را برای تهرانی‌ها به ارمغان آورده است.
محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران با اشاره به بارگذاری بیش از حد دولت در بارگذاری جمعیت گفت: «چالش ما بارگذاری جمعیتی است و امروز شاهد تراکم جمعیتی هستیم که ۲۱ برابر تراکم جمعیتی کشور است، این مسئله حاصل چند دهه ساخت‌وساز غیرمجاز بوده است. در سال ۱۳۴۵ ظرفیت بارگذاری جمعیت در تهران ۵/۴ میلیون نفر پیش‌بینی شده بود، اما امروز چهار برابر جمعیت اکولوژیک تهران جمعیت بارگذاری شده است.»
سوءمدیریت در بارگذاری جمعیت
شهری با تراکم ۲۱ برابری نسبت به تراکم متوسط کشور بدیهی است که با چالش‌های متعددی از جمله آلودگی هوا، ترافیک و معضل کمبود آب دست و پنجه نرم کند. حالا وقتی تغییرات اقلیمی را هم به این معادله اضافه کنیم، معلوم است که شرایط به کجا می‌رسد!
آقای استاندار هم با اشاره به اینکه تغییرات اقلیمی در همه جهان وجود دارد و این مسئله چالش آب را تشدید می‌کند، گفت: «مدیریت بارگذاری جمعیت از جمله اقدامات مهم ما خواهد بود، مهم‌ترین موضوع ما همین مسئله است. باوجود همه مشکلات و محدودیت‌ها شاهد این هستیم که از طریق شهرداری‌ها سالانه حدود ۱۰۰هزار مجوز صادر می‌شود. شاهد ساخت‌وساز‌هایی هستیم که رنگ و روی قانونی دارد، اما بی‌عدالتی در توسعه است. در تهران شاهد توسعه نامتوازن و امروز با موضوع حریم‌فروشی مواجه هستیم که دلیلش بی‌نظمی در حرائم بوده است.»
به گفته وی، مسئله مدیریت حریم به تصویب رسیده است و طی روز‌های آینده ابلاغ می‌شود.
معتمدیان با بیان اینکه از ظرفیت ماهواره به صورت آنلاین استفاده می‌کنیم، افزود: «از هر گونه ساخت‌وساز غیرمجاز جلوگیری خواهیم کرد. این مسئله بعد از چند دوره بلاتکلیفی به نتیجه خواهد رسید. ان‌شاءالله بتوانیم رشد بی‌رویه بارگذاری‌های جمعیتی را کنترل و از آن جلوگیری کنیم.»
بحران آب
آب یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های این روز‌های کشور است؛ آبی که کمبودش به سمت بحران رفته است. استاندار تهران با اشاره به مسئله چالش آب در استان تأکید کرد: «امسال پنجمین سال خشکسالی است و استمرار آن ما را وارد سال ششم خشکسالی می‌کند، حداقل در مهر و آبان هم شرایط خوبی نخواهیم داشت، مسئله خشکسالی ۴۲درصد از منابع آبی را به خود اختصاص داده است.»
طبق توضیحات وی امسال نسبت به سال قبل ۳۱درصد کاهش بارندگی داشتیم و همین مسئله باعث شده است سد‌های ما وضعیت مناسبی نداشته باشند. حدود ۷۰درصد از منابع ما از طریق سفره‌های زیرزمینی است که مسئله خوبی نیست. ۳۰درصد از منابع آبی ما از طریق سد‌ها هستند و متأسفانه برای برداشت ۷۰درصد با حفر بی‌رویه روبه‌رو شدیم.
مسکن‌های موقت بحران آب
معتمدیان ادامه داد: «طبق پیگیری‌ها انتقال آب از سد طالقان طی روز‌های آینده افتتاح می‌شود و ۵/۲ مترمکعب در ثانیه آب تأمین می‌کند که در کوتاه‌مدت پاسخ می‌دهد. علاج‌بخشی سد لار اقدام دیگر ماست که نیازمند توجه بیشتر است و امیدواریم تا اسفند ماه به اتمام برسد. رینگ قمر بنی‌هاشم در دور تهران قرار دارد و اتمام این پروژه بسیار تأثیرگذار خواهد بود و کیفیت آب تهران را بالاتر می‌برد و در انتقال آب از مناطق مختلف تهران کمک خواهد کرد.»
استاندار تهران در عین حال تأکید کرد: «این پروژه‌ها مسکن است و بحث مدیریت مصرف و مدیریت تقاضا بسیار اهمیت دارد. خداراشکر مردم برای مدیریت صرفه‌جویی همراهی کردند، اگر ۲۰درصد صرفه‌جویی در آب داشته باشیم، از بحران عبور خواهیم کرد.»
وی با بیان اینکه نصب شیرآلات و کاهنده‌ها از دیگر برنامه‌هاست، گفت: «مردم با مراجعه به شعب مشترکین درخواست خود را ارائه خواهند داد. منابع لازم در این خصوص پیش‌بینی شده و بدون اینکه وجهی از مردم دریافت شود این اتفاق رخ دهد. هوشمندسازی کنتور‌ها دیگر برنامه ما خواهد بود و در مسئله برق نیز این کار را انجام خواهیم داد. با این اقدامات مدیریت و تقاضا در سطح استان را خواهیم داشت.»
ناترازی‌های انرژی هم در تهران بیداد می‌کند. این را می‌توان از قطع هر روزه برق در نقاط مختلف شهر متوجه شد؛ چالشی که البته راهکار‌هایی دارد، مانند استفاده از انرژی خورشیدی و ظرفیت‌های تجدیدپذیر.
معتمدیان درباره ایجاد احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر در استان بیان کرد: «در تهران ۳۰۰روز آفتابی داریم، هر کجا مانعی بود تلاش کردیم رفع کنیم و با سرعت این کار را دنبال خواهیم کرد. تا امروز برای ساخت بیش از ۹هزار مگاوات قرارداد منعقد و مجوز صادر شده است، همه تلاش ما این است که فعالیت‌ها روان شود و اختیارات لازم به استانداری داده شده است.»
وی در پاسخ به این سؤال که موافق انتقال پایتخت هستید یا خیر؟ گفت: «ساماندهی و تمرکززدایی از پایتخت برنامه دولت است، اگر تهران می‌خواهد نقش پایتخت را همچنان ایفا کند، باید ساماندهی مسائل مختلف صورت بگیرد و این مسئله بهترین گزینه است.»
پایتخت با تمام چالش‌هایش از کم‌آبی و ناترازی انرژی گرفته تا آلودگی هوا و چالش‌های دیگر فقط با همراهی یکایک ما تهران‌نشینان است که می‌تواند از بحران عبور کند.
